Kiedy zaczyna siΩ trzecie tysi▒clecie?

Wydawa│oby siΩ, ┐e odpowied╝ na pytanie - kiedy zaczyna siΩ trzecie tysi▒clecie - jest bardzo prosta i brzmi - 1ástyczniaá2001ároku. W rzeczywisto╢ci jest to temat szeroko dyskutowany. Dla niekt≤rych nowe tysi▒clecie zaczyna siΩ ju┐ w roku 2000, inni znowu twierdz▒, ┐e prze│om wieku mamy ju┐ za sob▒.

Prezentujemy poni┐ej kilka ciekawostek zwi▒zanych z dylematami prze│omu tysi▒cleci.

Stanowisko jak najbardziej oficjalne -
pocz▒tek trzeciego tysi▒clecia to 1 stycznia 2001 roku.

Pomimo, ┐e data prze│omu wiek≤w jest od dawien dawna znana i powszechnie przyjΩta jako 1 stycznia 2001ár., wci▒┐ pojawiaj▒ siΩ g│osy podwa┐aj▒ce tΩ cezurΩ.

Przypomnijmy, ┐e zanim wprowadzono wsp≤│czesny kalendarz rachowano lata od daty za│o┐enia Rzymu. Dopiero w czasach ╢redniowiecza stworzono podstawy wsp≤│cze╢nie u┐ywanego kalendarza, w kt≤rym liczymy lata od daty narodzin Jezusa Chrystusa - bΩd▒cej pocz▒tkiem nowej ery. To rzymski duchowny pochodz▒cy ze Scytii - Dionizy Ma│y (ok. 470ár. do ok. 550ár.) sporz▒dzi│ podstawy dzisiejszego kalendarza. W│a╢ciwie nie by│ to nawet kalendarz lecz tzw. tablica paschalna (bΩd▒ca zestawieniem dat Wielkanocy). Jako punkt pocz▒tkowy dla okre╢lania kolejnych ╢wi▒t Dionizy przyj▒│ rok narodzin Jezusa Chrystusa - 753 rok od za│o┐enia Rzymu. I tΩ datΩ uznajemy za pocz▒tek nowej ery.

W czasach ╢redniowiecza, kiedy Dionizy Ma│y tworzy│ swoj▒ tablicΩ paschaln▒, nie znano i nie u┐ywano pojΩcia "zero". Pierwszy rok nowej ery nazwano wiΩc A.D.á1 zamiast A.D.á0. Z faktu pominiΩcia roku zerowego bior▒ siΩ rozterki i w▒tpliwo╢ci wsp≤│czesnego cz│owieka, kt≤ry jest przyzwyczajony do numeracji zaczynaj▒cej siΩ od liczby "zero". Dlatego czasami nie mo┐emy zrozumieµ obecnego systemu liczenia lat. Mo┐e nam siΩ zdawaµ, ┐e posunΩli╢my siΩ o rok za daleko i trzecie tysi▒clecie powinno siΩ zaczynaµ ju┐ 1 stycznia 2000 roku. Lecz gdy sobie uzmys│owimy, ┐e nigdy nie by│o roku zerowego, bΩdzie nam │atwiej zrozumieµ, ┐e jeden rok gdzie╢ siΩ nam "zagubi│". Je╢li szanuj▒c tradycjΩ, rozpoczynamy liczenie czasu od roku 1 naszej ery, to sto lat up│ywa dok│adnie z ko±cem roku 100, a nastΩpne stulecie rozpoczyna siΩ pierwszego stycznia roku 101. Tak wiΩc drugie tysi▒clecie zaczΩ│o siΩ 1 stycznia 1001 roku, a trzecie tysi▒clecie rozpocznie siΩ 1 stycznia 2001 r., bo wtedy up│ynie dok│adnie dwa tysi▒ce lat od pocz▒tku roku 1án.e.

Inn▒ konsekwencj▒ liczenia lat bez roku "zerowego" jest okre╢lanie czasu na prze│omie nowej ery.

Przyk│ad:
ProszΩ spr≤bowaµ wyobraziµ sobie, ┐e dzisiejsza data to 1 stycznia 2 roku przed nasz▒ er▒. Ile lat up│ynie do 1 stycznia 2 roku naszej ery?

A oto jeszcze kilka opinii:

Kr≤lewskie Obserwatorium Astronomiczne w Greenwich pod Londynem stwierdza, ┐e co prawda pocz▒tek trzeciego tysi▒clecia zaczyna siΩ dopiero 1 stycznia 2001ár., ale zabawΩ sylwestrow▒ mo┐emy zacz▒µ o rok wcze╢niej.
Aby po│▒czyµ siΩ z Kr≤lewskim Obserwatorium Astronomicznym w Greenwich i zobaczyµ ile dok│adnie czasu zosta│o jeszcze do ko±ca drugiego tysi▒clecia kliknij tutaj.

Encyklopedia powszechna PWN definiuje wiek jako:
"stulecie, okres 100 lat liczony od roku pierwszego (np. XX w. obejmuje lata 1901-2000)."

Ameryka±ski Bia│y Dom na swojej stronie internetowej podaje, ┐e "opierajac siΩ na danych Obserwatorium Marynarki U.S.A. - ustalaj▒cego oficjalny czas w Stanach Zjednoczonych - koniec drugiego tysi▒clecia i pocz▒tek trzeciego nast▒pi 1 stycznia 2001ár."

Dylematy historyczne -
czy pocz▒tek trzeciego tysi▒clecia ju┐ mamy za sob▒?

Historycy twierdz▒, ┐e data 1 stycznia 2001 roku okre╢lajaca pocz▒tek trzeciego tysi▒clecia jest fa│szywa, poniewa┐ nie wiemy dok│adnie, w kt≤rym roku narodzi│ siΩ Jezus Chrystus. Przekazy Ewangelii ╢w. Mateusza i ╢w. úukasza - wg kt≤rych okre╢lono datΩ narodzin Chrystusa - s▒ ze sob▒ niezgodne.

Dionizy Ma│y, o kt≤rym by│a ju┐ mowa powy┐ej, stworzy│ w VIáw. podstawy dzisiejszego kalendarza. Opiera│ siΩ przy tym na przekazach Ewangelii. Pope│ni│ wiΩc b│▒d, za kt≤ry tak naprawdΩ nie mo┐na go winiµ. Jak do tego dosz│o?

Zgodnie z przekazem Ewangelii ╢w. Mateusza Chrystus urodzi│ siΩ w roku ╢mierci Heroda I Wielkiego. Ju┐ tu siΩ pojawia pierwszy problem. Wsp≤│cze╢ni historycy datuj▒ ╢mierµ Heroda na 4ár.áp.n.e. Trzeba by wiΩc przyj▒µ, ┐e Chrystus urodzi│ siΩ 4 lata wcze╢niej ni┐ przypuszcza│ Dionizy Ma│y.

Dodatkowe zamieszanie wprowadza fakt, ┐e wg Ewangelii ╢w. úukasza Chrystus mia│ siΩ urodziµ, gdy wielkorz▒dc▒ Syrii by│ niejaki Quirinius. Na podstawie wiarygodnych danych historycznych mo┐emy jednak stwierdziµ, ┐e pocz▒tek urzΩdowania Quiriniusa przypada na 6 lub 7 rok naszej ery. Czy┐by úukasz siΩ pomyli│? Z perspektywy dzisiejszych bada± mo┐na przypuszczaµ, ┐e tak. Ale pamiΩtajmy, ┐e pierwsi chrze╢cijanie nie przywi▒zywali wielkiej wagi do okre╢lenia dok│adnych danych biograficznych. Dla nich najwa┐niejsza by│a nauka g│oszona przez Chrystusa, a nie ustalanie dat z jego ┐ycia.

Bior▒c pod uwagΩ wszystkie znane wsp≤│cze╢nie fakty i badania historyczne, data narodzin Chrystusa umieszczana jest gdzie╢ pomiΩdzy 8 a 4 rokiem przed nasz▒ er▒. Tak wiΩc dane historyczne sugeruj▒ nam, ┐e dwa tysi▒ce lat od narodzin Chrystusa up│ynΩ│o pomiΩdzy 1 stycznia 1993ár. a 31 grudnia 1997ár. Czy┐by koniec drugiego tysi▒clecia przeszed│ niezauwa┐ony?

Dylematy matematyczne -
pocz▒tek trzeciego tysi▒clecia to 1 stycznia 2000 roku.

Argumenty niekt≤rych matematyk≤w i astronom≤w twierdz▒cych, ┐e trzecie tysi▒clecie zacznie siΩ 1 stycznia 2000 roku s▒ proste. Pierwsze tysi▒clecie nowej ery powinno siΩ zacz▒µ, gdy sko±czy siΩ poprzednie. Skoro 31 grudnia roku 1áp.n.e. jest ostatnim dniem Iáw.áp.n.e. to - je╢li oprzeµ sie na logice matematycznej - nowy rok naszej ery powinien zacz▒µ siΩ 1 stycznia ROKU ZEROWEGO i zako±czyµ 31 grudnia ROKU ZEROWEGO. Czyli 1 stycznia roku 1 n.e. up│yn▒│ dok│adnie rok od pocz▒tku naszej ery. Wynika st▒d, ┐e 1 stycznia roku 100 up│ynΩ│o r≤wno sto lat od pocz▒tku naszej ery, a 1 stycznia 2000 roku - dwa tysi▒ce lat. I wszystko by│oby w porz▒dku, gdyby nie brak roku zerowego.

Dylematy religijne -
kiedy trzecie tysi▒clecia zaczyna siΩ dla niechrze╢cijan?

Chronologia czasu liczona od roku narodzin Jezusa Chrystusa sta│a siΩ powszechnie akceptowan▒ norm▒ liczenia lat przez r≤┐ne kultury. R≤wnie┐ inne ni┐ chrze╢cija±ska spo│eczno╢ci religijne u┐ywaj▒ tego systemu ze wzglΩd≤w praktycznych. Wiele kultur u┐ywa r≤wnolegle swojego w│asnego kalendarza opartego na innych, wa┐nych datach.

Chiny: Dla ok. 1,2 mld Chi±czyk≤w rok 2000 bΩdzie rokiem 4698 wed│ug chi±skiego kalendarza ksiΩ┐ycowo-s│onecznego.

»ydzi: Pocz▒tek kalendarza ┐ydowskiego wywodzony jest zgodnie z Bibli▒ od stworzenia ╢wiata, kt≤re przypada na 3760árok przed narodzeniem Chrystusa. Dla »yd≤w rok 2000 bΩdzie rokiem 5760 A.M. (anno mundi, czyli "od stworzenia ╢wiata").

Muzu│manie: Pocz▒tkiem kalendarza muzu│ma±skiego jest rok 622án.e., bΩd▒cy dat▒ opuszczenia przez Mahometa miejsca jego urodzenia - Mekki i schronienia siΩ w Medynie. W dodatku rachuba czasu muzu│man≤w jest oparta na roku ksiΩ┐ycowym (ich rok ma tylko 354 dni). Wed│ug tej rachuby rok 2000 bΩdzie rokiem 1420.

Andamanie: Rdzenni mieszka±cy wysp Andaman≤w w po│udniowo-wschodniej czΩ╢ci Oceanu Indyjskiego nie u┐ywaj▒ kalendarza. PorΩ roku okre╢laja na podstawie zapachu drzew i kwiat≤w. Dla mieszka±c≤w Andaman≤w rok 2000 bΩdzie rokiem, w kt≤rym kwiaty i drzewa bΩd▒ pachnieµ jak zawsze.

Hindusi: Dla Hindus≤w rok 2000 jest niewiele znacz▒c▒ dat▒ w ich systemie liczenia lat, bowiem plasuje siΩ gdzie╢ po╢rodku cyklu kalendarzowego ko±cz▒cego siΩ zniszczeniem ╢wiata. Na szczΩ╢cie ta przepowiednia ma siΩ spe│niµ dopiero za 350á000álat.

Przy przygotowywaniu materia│u zamieszczonego na tej stronie wykorzystano:
Biuletyny Kr≤lewskiego Obserwatorium Astronomicznego w Greenwich (Wielka Brytania).
"Rok dwutysiΩczny?" prof. Ewa Wipszycka, Magazyn historyczny "M≤wi▒ Wieki" (nr 1/98).
"Encyklopedia multimedialna PWN. Edycja 1999", PWN, Warszawa 1998.
"Skala czasu i kalendarz" prof. Jan Stankowski, Nauka (nr 1/99) (w druku).
"Judaizm" Norman Salomon, Pr≤szy±ski i S-ka, Warszawa, 1997.